Ağdam, Azərbaycan xalqının tarixində yalnız bir şəhər deyil, həm də mübarizə, qürur və mədəni irsin simvoludur. Qarabağın düzənlik bölgəsində yerləşən bu qədim şəhər, əsrlər boyu strateji əhəmiyyəti ilə seçilmiş, mədəniyyət və ticarət mərkəzi kimi tanınmışdır.

Adı türkcədən “işıqlı məkan” kimi tərcümə olunan Ağdam, Azərbaycanın parlaq tarixi ilə bağlıdır. XVIII əsrdə Qarabağ xanlığının banisi Pənahəli xanın burada tikdirdiyi “İmarət” sarayı şəhərin simvoluna çevrilmişdi. Ağdamda inşa edilən məscidlər, karvansaralar və bazarlar burada inkişaf edən mədəni və iqtisadi həyatın əyani sübutudur. XX əsrin sonlarına qədər Ağdam, Azərbaycanın ən iri sənaye və mədəniyyət mərkəzlərindən biri olmuşdur.

Lakin 1993-cü ildə Ermənistanın işğalı ilə Ağdamın taleyi tamamilə dəyişdi. Şəhərin əksər hissəsi xarabalığa çevrildi, tarixi abidələr məhv edildi, yaşayış yerləri dağıdıldı. Ermənilər tərəfindən törədilən vandalizm Ağdamı dünyada “ruhanə şəhər” kimi tanıtdı. Bu, təkcə bir şəhərin deyil, bir xalqın tarixi-mədəni irsinə qarşı edilən hücum idi. Eyni zamanda, Ağdamdan məcburi köçkün düşən minlərlə insan uzun illər vətənlərinə qayıtmağın həsrəti ilə yaşadı.

2020-ci ildə Vətən müharibəsində əldə edilən tarixi zəfər Ağdamın da azadlığı ilə nəticələndi. 20 noyabrda şəhər bir güllə atılmadan işğaldan azad olundu. Bu tarix Azərbaycan xalqı üçün yalnız qələbənin deyil, həm də yenidənqurma və dirçəliş prosesinin başlanğıcı oldu. Prezident İlham Əliyev Ağdamı “erməni vandalizminin şahidi” adlandıraraq, şəhərin yenidən qurulacağını və əvvəlki şöhrətinə qovuşacağını vurğuladı.

Hazırda Ağdamda genişmiqyaslı yenidənqurma işləri aparılır. Şəhərin Baş Planına uyğun olaraq müasir infrastrukturun yaradılması ilə yanaşı, tarixi abidələrin bərpasına da böyük diqqət yetirilir. Tarixi məscidlər, məqbərələr və saraylarla yanaşı, müasir yaşayış kompleksləri, yollar, məktəblər və sənaye parkları tikilir. Ağdamda ilk sakinlərin qısa zamanda öz doğma yurdlarına qayıtması üçün bütün lazımi şərait yaradılır.

Ağdamın yenidən dirçəlişi yalnız bir şəhərin bərpası deyil, həm də Azərbaycanın qələbə iradəsinin və milli birliyinin təcəssümüdür. Bu proses həm ölkəmizin daxili inkişafının, həm də beynəlxalq arenada nüfuzunun artmasının göstəricisidir.

Ağdamın azad olunması və yenidən qurulması, Azərbaycanın tarixi ədalətin bərpası yolunda göstərdiyi əzmin və qətiyyətin sübutudur. Şəhərin bugünkü inkişafı, gələcəkdə onun Qarabağın və ümumilikdə ölkənin mədəni, iqtisadi və turizm mərkəzinə çevriləcəyinə ümid yaradır. Ağdam, hər zaman Azərbaycan xalqının qəlbində və tarixində xüsusi yer tutacaq və gələcək nəsillərə mübarizə və dirçəlişin ən parlaq nümunəsi kimi ötürüləcəkdir.

Nazim Qədirov
Xocalı rayon ziyalısı