Ağdam, Azərbaycanın mədəni və tarixi xəzinəsinin incisi, Qarabağın ürəyi sayılan bir şəhərdir. Tarix boyunca strateji və mədəni mərkəz rolunu oynayan Ağdam, yalnız bir yaşayış məntəqəsi deyil, həm də xalqımızın milli qürurunun və tarixi irsinin daşıyıcısıdır. Əsrlər boyu burada qurulmuş qalalar, məscidlər, saraylar və tarixi abidələr bu torpağın zəngin keçmişindən xəbər verir.

“Ağdam” adı qədim türk dillərində “işıqlı məkan” və ya “ağ qala” mənasını verir. XVIII əsrdə Qarabağ xanlığının banisi Pənahəli xan burada ağ daşdan imarət tikdirərək şəhərin əhəmiyyətini daha da artırmışdır. Ağdam, dövrün mədəniyyət və ticarət mərkəzi kimi Azərbaycanın ən nüfuzlu şəhərlərindən birinə çevrilmişdi. Lakin bu şəhərin şanlı tarixi, 1993-cü ildə Ermənistanın işğalı ilə ağır zərbə aldı.

İşğal illəri Ağdamın yalnız fiziki deyil, mənəvi irsinə də böyük itkilər yaşatdı. Tarixi və dini abidələr dağıdıldı, ərazilər talan edildi, şəhər boşaldıldı və 128 mindən çox insan məcburi köçkün həyatı yaşamağa məcbur oldu. Erməni vandalizmi Ağdamı “Qafqazın Xirosiması”na çevirdi. Bu dağıntılar Azərbaycanın iradəsinə, əzminə və tarixi ədalətə olan inamına meydan oxusa da, xalqımızın torpaqlarına olan bağlılığı daha da gücləndi.

2020-ci ildə Vətən müharibəsində əldə edilən tarixi qələbə ilə Ağdam işğaldan azad edildi. Bu azadlıq, yalnız ərazi bütövlüyünün bərpası deyil, həm də milli ruhun dirçəlişi idi. 20 noyabr tarixi Ağdamın azadlığı ilə yanaşı, Azərbaycanın mədəniyyət və tarixinə yeni bir səhifə açdı. Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə şəhərin yenidən qurulması üçün genişmiqyaslı bərpa işlərinə başlanıldı.

Ağdamın bərpası, tarixi dəyərlərin mühafizəsi və müasir inkişafın vəhdətini əks etdirir. Şəhərin Baş Planına əsasən, burada müasir yaşayış kompleksləri, sənaye zonaları, məktəblər, xəstəxanalar, muzeylər və yollar inşa edilir. Tarixi abidələrin bərpası ilə yanaşı, Ağdamın müasir infrastrukturuna da böyük diqqət yetirilir. Artıq ilk sakinlərin bərpa edilmiş evlərinə qayıtması planlaşdırılır.

Ağdamın yenidən qurulması təkcə fiziki bərpa prosesi deyil, həm də Azərbaycanın milli ruhunun və iradəsinin təcəssümüdür. Bu gün Ağdam, keçmişdə olduğu kimi, yenidən Azərbaycanın mədəniyyət, ticarət və turizm mərkəzinə çevrilir. Ağdamın bərpası ilə Azərbaycan xalqı dünyaya bir daha nümayiş etdirir ki, biz tariximizə və torpaqlarımıza olan bağlılığımızla gələcəyimizi inşa edirik.

Ağdam, hər bir azərbaycanlının qəlbində unudulmaz bir qürur və müqavimət rəmzi olaraq qalacaq. Bu şəhər, yalnız keçmişin yox, həm də gələcəyin iradəsini daşıyan parlaq bir simvola çevrilir.

Anar Əliyev
Xocalı rayon ziyalısı